اَلعَفوُ تاجُ المَكارِمِ؛
گذشت، اُوج بزرگواريهاست.

غررالحكم، ج1، ص140، ح520

إِذا اوقِفَ العِبادُ نادى مُنادٍ: لِيَقُم مَن أَجرُهُ عَلَى اللّه‏ِ وَليَدخُلِ الجَنَّةَ قيلَ: مَن ذَاالَّذى أَجرُهُ عَلَى اللّه‏ِ؟ قالَ: العافُونَ عَنِ النّاسِ؛
هنگامى كه بندگان در پيشگاه خدا مى‏ايستند، آواز دهنده‏اى ندا دهد: آن كس كه مزدش با خداست برخيزد و به بهشت رود. گفته مى‏شود: چه كسى مزدش با خداست؟ مى‏گويد: گذشت كنندگان از مردم.

كنزالعمال، ج3، ص374، ح7009

مَن كَثُرَ عَفوُهُ مُدَّ فى عُمُرِهِ؛
هر كس پر گذشت باشد، عمرش طولانى شود.

اعلام الدين، ص‏315

مَا التَقَت فِئَتانِ قَطُّ إِلاّ نُصِرَ أَعظَمُهُما عَفوا؛
هرگز دو گروه با هم روياروى نشدند، مگر اين كه با گذشت ترين آنها پيروز شد.

كافى، ج2، ص108، ح8

مَن عَفا عَن مَظلَمَةٍ أَبدَ لَهُ اللّه‏ُ بِها عِزّا فِى الدُّنيا وَالخِرَةِ؛
هر كس از ظلمى كه در حق او شده گذشت كند، خداوند به جاى آن در دنيا و آخرت به او عزّت مى‏بخشد.

امالى طوسى، ص 182

إِنَّ أَعفَى النّاسِ مَن عَفا عِندَ قُدرَتِهِ؛
با گذشت‏ترين مردم، كسى است كه در زمان قدرت داشتن، گذشت كند.

الدرة الباهرة، ص 24

تَعافَوا تَسقُطِ الضَّغائِنُ بَينَكُم؛
از يكديگر گذشت كنيد، تا كينه‏هاى ميان شما از بين برود.

كنزالعمال، ج3، ص373، ح7004

فى قَولِهِ تَعالى: (فَاصفَحِ الصَّفحَ الجَميلَ) ـ : عَفوٌ مِن غَيرِ عُقوبَةٍ وَلا تَعنيفٍ وَلا عَتبٍ؛
درباره آيه «پس گذشت كن گذشتى زيبا...» فرمودند: مقصود، گذشت بدون مجازات و تندى و سرزنش است.

اعلام الدين، ص‏307

شَرُّ النّاسِ مَن لايَعفو عَنِ الزَّلَّةِ وَلايَستُرُالعَورَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه خطاى ديگران را نبخشد و عيب را نپوشاند.

غررالحكم، ج4، ص175، ح5735

جازِ بِالحَسَنَةِ وَتَجاوَزعَنِ السَّيِّئَةِ ما لَم يَكُن ثَلَما فِى الدّينِ أَو وَهنا فى سُلطانِ السلامِ؛
(بدى يا خوبى را) به نيكى پاداش ده و از بدى درگذر، به شرط آن كه به دين لطمه‏اى نزند يا در قدرت اسلام ضعفى پديد نياورد.

غررالحكم، ج3، ص373، ح4788

اَلا اُحَدِّثُكَ بِمَكارِمِ الخلاقِ؟ الصَّفحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساةُ الرَّجُلِ اَخاهُ فى مالِهِ وَ ذِكرُ اللّه‏ِ كَثيرا؛

 آيا به شما بگويم كه مكارم اخلاق چيست؟ گذشت كردن از مردم، كمك مالى به برادر (دينى) خود و بسيار به ياد خدا بودن.

معانى الأخبار، ص 191، ح 2

عَلَيكَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِكرامِ العُلَماءِ وَ الصَّفحِ عَن زَلاّتِ الخوانِ فَقَد اَدَّبَكَ سَيِّدُ الوَّلينَ وَ الخِرينَ بِقَولِهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : اُعفُ عَمَّن ظَـلَمَكَ وَ صِل مَن قَطَعَكَ وَ اَعطِ مَن حَرَمَكَ ؛

تو را سفارش مى‏كنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دينى)؛ چرا كه سرور اولين و آخرين، تو را چنين ادب آموخته و فرموده است : «گذشت كن از كسى كه به تو ظلم كرده ، رابطه برقرار كن با كسى كه با تو قطع رابطه كرده و عطا كن به كسى كه از تو دريغ نموده است».

اعلام الدين، ص 96

ألا اُخبِرُكُم بِاَشبَهِكُم بى؟ قَالوا: بَلى يا رَسولَ اللّه‏ِ. قالَ: اَحسَنُكُم خُلقا وَ اَليَنُكُم كَنَفا وَ اَبَرُّكُم بِقَرَابَتِهِ وَ اَشَدُّكُم حُبّا لاِِخوانِهِ فى دينِهِ وَ اَصبَرُكُم عَلَى الحَقِّ وَ اَكظَمُكُم لِلغَيظِ وَ اَحسَنُكُم عَفوا وَ اَشَدُّكُم مِن نَفسِهِ اِنصافا فِى الرِّضا وَ الغَضَبِ؛

آيا شما را از شبيه ترينتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر كس خوش اخلاق‏تر، نرم‏خوتر، به خويشانش نيكوكارتر، نسبت به برادران دينى‏اش دوست‏دارتر، بر حق شكيباتر، خشم را فروخورنده‏تر و با گذشت‏تر و در خرسندى و خشم با انصاف ‏تر باشد.

كافى، ج 2، ص 240، ح 35

 اَوصانى رَبّى بِسَبعٍ: اَوصانى بِالخلاصِ فِى السِّرِّ وَ العَلانيَةِ وَ اَن اَعفُوَ عَمَّن ظَلَمَنى و اُعطىَ مَن حَرَمَنى و اَصِلَ مَن قَطَعَنى و اَن يَكونَ صَمتى فِكرا وَ نَظَرى عِبَرا؛

پروردگارم هفت چيز را به من سفارش فرمود: اخلاص در نهان و آشكار، گذشت از كسى كه به من ظلم نموده، بخشش به كسى كه مرا محروم كرده، رابطه با كسى كه با من قطع رابطه كرده، و سكوتم همراه با تفكّر و نگاهم براى عبرت باشد.

كنزالفوائد، ص 184 

مَن يَغفِر يَغفِرِ اللّه‏ُ لَهُ وَ مَن يَعفُ يَعفُ اللّه‏ُ عَنهُ؛

هر كس از خطاها درگذرد، خدايش از او درگذرد و هر كس گذشت كند خدا نيز از او گذشت كند.

نهج الفصاحه، ح 2768
 

ألعَفوُ یُفسِدُ مِنَ اللَّئیمِ بِقَدر إصلاحِهِ مِنَ الکَریمِ.
عفو و گذشت به همان اندازه که در اصلاح شخص بزرگوار موّثر است شخص فرومایه را تباه می کند.

بحار الانوار، ج74، ص42

ثَلاثٌ مـَن کـُنَّ فِیهِ کـانِ سَیِّـداً: کَظمُ الغَیظِ وَالعَفـوُ عَن المَسیىءِ والصِّله بِـالنَفـسِ وَالمـالِ؛

سه چیز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن ،گذشت از بدکـردار، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.

تحف العقول، ص 317